Trò chơi dân gian dân tộc Xơ Đăng

23/07/2018 07:00

Cuộc sống của mỗi dân tộc trong cộng đồng dân tộc Việt Nam không thể thiếu những trò chơi dân gian. Trò chơi dân gian không đơn thuần là một trò chơi của trẻ em mà có cả người lớn, nó chứa đựng cả một nền tảng văn hóa dân tộc.

Nhằm góp phần bảo tồn, phát huy các trò chơi dân gian đang có xu hướng bị mai một trong cộng đồng dân tộc thiểu số ở Kon Tum, giúp các em thanh thiếu niên Kon Tum hiểu và biết nhiều hơn về các trò chơi dân gian, tháng 6/2018, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Kon Tum phát hành tập sách “Trò chơi dân gian dân tộc Xơ Đăng” của hai nhà nghiên cứu văn nghệ dân gian A Jar và Phùng Sơn.

Tập sách “Trò chơi dân gian dân tộc Xơ Đăng” được sưu tầm và biên soạn bằng hai thứ tiếng: tiếng Việt và tiếng Xơ Đăng, có hình ảnh minh họa sinh động, nhằm mục đích giúp người đọc hiểu và biết về các trò chơi mộc mạc, dân dã của dân tộc Xơ Đăng

Các trò chơi dân gian của dân tộc Xơ Đăng thường đơn giản, không cầu kỳ, có thể dễ dàng chơi mọi lúc, mọi nơi. Dụng cụ dễ kiếm, dễ làm chủ yếu lấy từ trong tự nhiên như là hòn đá, hòn bi viên sỏi, cây que, trái cây, dây leo, cây gậy… được nhặt trong vườn, dưới ruộng, trong rừng.

Ngoài ra, có rất nhiều trò chơi gắn với dấu vết văn hóa như: đánh trận giả, lặn nước tìm báu vật, chạy cà kheo lên đồi, phá rào làng… hay những trò chơi gắn với lao động như gom trái, đi săn, bắt chuột… Xét về góc độ văn hóa, các trò chơi dân gian này đều mang ý nghĩa đề cao tính tập thể, kết nối cộng đồng. Khi tổ chức các trò chơi cá nhân hay tập thể, sẽ được sự quan tâm, theo dõi, động viên, cổ vũ của dân làng.

Trò chơi dân gian của dân tộc Xơ Đăng còn mang đến cho thanh thiếu niên sự nhanh nhẹn, dẻo dai, khéo léo khi tham gia vào nhiều kỹ năng vận động như chạy, nhảy, lặn… góp phần hình thành tinh thần, tính cách tốt đẹp của người chơi như: tính dũng cảm, kỷ luật, kiên trì, tinh thần đồng đội. Cả trẻ em hay người lớn sẽ tìm thấy nhiều niềm vui khi tham gia trò chơi, phát triển được các giác quan như thị giác, thính giác, khứu giác, trí nhớ, tư duy, trí tưởng tượng, ngôn ngữ. Các trò chơi này cũng góp phần tăng thêm sự sảng khoái, hăng say trong lao động, hình thành nên ý chí kiên cường, sự dẻo dai và ý thức vươn lên giành chiến thắng của mỗi con người, mỗi cộng đồng và tạo nên bản sắc riêng của người Xơ Đăng.

Tập sách “Trò chơi dân gian dân tộc Xơ Đăng” của đồng tác giả A Jar – Phùng Sơn là món quà quý mà 2 tác giả muốn gửi đến công chúng. Để ra mắt tập sách là cả quá trình nỗ lực trong sưu tầm và biên soạn, nó như ghi lại một phần ký ức không thể phai mờ đối với người lớn tuổi đồng bào dân tộc Xơ Đăng.

 Hy vọng tập sách này sẽ là cầu nối giúp thế hệ trẻ Kon Tum và bạn đọc hiểu thêm về những thú chơi và nét đẹp văn hóa của dân tộc Xơ Đăng Kon Tum. Qua đó, khuyến khích tuổi trẻ Kon Tum có ý thức giữ gìn, phát huy văn hóa đậm đà bản sắc của đồng bào dân tộc thiểu số Kon Tum.  

Dương Lê